Noriet rodzinnie: Rozwód – wszystko, co musisz wiedzieć na ten temat

Co roku w Polsce formalnie rozstaje się ok. 50-65 tys. par. Jakie są najczęstsze przyczyny rozwodów? Jak wygląda procedura od momentu podjęcia decyzji przez małżonka/małżonków i złożenia pozwu rozwodowego? Czym różni się rozprawa z orzeczeniem o winie od przebiegu sytuacji, w której mąż i żona chcą się rozstać za porozumieniem stron? Z jakimi skutkami majątkowymi musisz się liczyć? Dowiedz się więcej na ten temat!

Krok pierwszy – decyzja o rozwodzie

Zanim podejmiesz decyzję o tym, aby zakończyć formalnie swoje małżeństwo, warto dobrze ją przemyśleć. W momencie orzeczenia wyroku rozwodowego przez sąd zmieni się życie Twoje i Twoich bliskich. Przepisy regulują bowiem wiele ważnych kwestii: opiekę nad dziećmi, podział majątku, alimenty itp. Wszystkie wątpliwości i pytania w tych sprawach możesz skonsultować z adwokatem, który opowie Ci o prawnych skutkach – majątkowych i innych – zakończenia związku małżeńskiego oraz możliwych scenariuszach przebiegu procedury sądowej.

Nieważność małżeństwa może być stwierdzona bez orzekania o winie  lub ze wskazaniem na stronę (lub strony), która ponosi odpowiedzialność.

Jeśli chodzi o przyczyny rozwodów, to do najczęściej powtarzających się należą:

• zdrada małżeńska,
• uzależnienia od alkoholu, dopalaczy, narkotyków, hazardu,
• niegospodarność,
• uchylanie się od pracy,
• niechęć do posiadania dzieci lub powiększenia rodziny,
• niezgodność charakterów.

Definitywne rozwiązanie małżeństwa w Polsce może nastąpić jedynie za wyrokiem sądu. Zanim do tego dojdzie, istnieje możliwość ustalenia – w drodze negocjacji lub mediacji rozwodowych – wspólnego stanowiska procesowego i zawarcia porozumienia małżeńskiego i rodzicielskiego.

Krok drugi – pozew rozwodowy

To od złożenia tego wniosku rozpoczyna się procedura sądowa. Pozew rozwodowy może pomóc Ci przygotować adwokat specjalizujący się w zakresie prawa rodzinnego i opiekuńczego. Jego treść powinna być właściwie sporządzona i dopasowana w sposób indywidualny do Twojej sytuacji faktycznej oraz prawnej. Przede wszystkim we wniosku musisz określić, jakiego rodzaju formalnego rozstania chcesz.

Możliwy jest rozwód m.in.:

• z orzeczeniem o winie,
• bez wskazywania osoby odpowiedzialnej za rozpad związku,
• z ustaleniem opieki nad małoletnimi dziećmi,
• z podziałem majątku.

Do pozwu rozwodowego obligatoryjnie dołączasz odpis aktu małżeństwa oraz urodzenia dzieci (jeśli je masz). W zależności od sytuacji może okazać się, że potrzebne będą również np.:

• zaświadczenia o zarobkach,
• dokumentacja medyczna,
• rachunki i faktury,
• materiał fotograficzny, filmowy itp.,
• sprawozdania detektywistyczne.

Pozew o rozwód składasz we właściwym sądzie okręgowym (najczęściej w miejscu zamieszkania Twoim i małżonka).

Krok trzeci – rozprawa rozwodowa

Kiedy Twoja sprawa trafi na wokandę, musisz liczyć się z tym, że w czasie procesu może paść wiele trudnych pytań dotyczących np. Waszych relacji, pożycia itd. Organ prowadzący sprawę będzie analizował przyczyny, z powodu których chcesz zakończenia związku oraz przesłuchiwał świadków. Może też posiłkować się opiniami biegłych jeśli zechce doprecyzować jakieś kwestie.

Aby sąd wydał orzeczenie o nieważności małżeństwa, musi nastąpić zupełny i trwały rozpad pożycia. Oznacza to, że definitywnie ustały łączące małżonków więzi: uczuciowa (emocjonalna), fizyczna i gospodarcza.

Organ podejmujący decyzję musi być pewien, że zakończenie związku ma charakter ostateczny, a przy tym nie pojawi się choćby jedna z tzw. przeszkód rozwodowych:

• dobro wspólnych, małoletnich dzieci (kwestia tego, czy ich potrzeby emocjonalne i materialne zostaną zaspokojone po rozstaniu się rodziców),
• brak zgody małżonka, który nie jest winny rozpadu pożycia,
• sprzeczność z zasadami współżycia społecznego (czyli normami moralnymi, obyczajowymi, poczuciem sprawiedliwości).

Gdy te kwestie są wyjaśnione i nie stanowią przeszkody prawnej, sąd może wydać wyrok rozwodowy.

Krok czwarty – orzeczenie rozwodu

Efektem decyzji sądu jest prawne rozwiązanie związku małżeńskiego. Aby jednak to nastąpiło, konieczne jest uprawomocnienie się orzeczenia o nieważności małżeństwa. Jeżeli żadna ze stron nie złoży wniosku o uzasadnienie, wtedy wyrok rozwodowy stanie się prawomocny z upływem 7 dni od dnia jego ogłoszenia. Oznacza to, że tracisz prawo do skutecznego złożenia apelacji.

Krok piąty – skutki majątkowe i inne rozwodu

Formalne zakończenie związku zmienia również sytuację materialną rozstających się stron. Skutki majątkowe rozwodu mogą być następujące:

• ustanie obowiązku wzajemnej pomocy finansowej małżonków,
• alimenty – na rzecz byłego partnera oraz dzieci,
• podział majątku wspólnego  – w trakcie sprawy rozwodowej (w jednym lub osobnym postępowaniu sądowym) lub w drodze porozumienia (umowy) między rozstającymi się osobami,
• określenie zasad korzystania ze wspólnego mieszkania po ogłoszeniu wyroku.

Oprócz tego, stwierdzając nieważność małżeństwa, sąd skupia się także na kwestiach takich jak podział władzy rodzicielskiej i opieka nad dziećmi.

Ile trwa postępowanie sądowe?

Wszystko zależy od rodzaju postępowania. Rozwód bez orzekania o winie może zakończyć się nawet na jednej rozprawie jeśli strony są zgodne co do swojej decyzji i ustaliły między sobą kwestie np. podziału wspólnego majątku. W pozostałych możliwych scenariuszach proces ten trwa od kilku miesięcy do kilku lat. Wszystko zależy m.in. od stanowisk procesowych rozwodzących się małżonków.